Friday, July 29, 2016

Η αρχή είναι το ήμισυ του παντός

Κι αν οι συνθήκες είναι απαιτητικές και δεν αφήνουν δευτερόλεπτα για προσωπικό χρόνο, λέω μόνο πως από εδώ θα ξεκινήσουν όλα. Η βάση που θα χτιστεί ένα πόνημα, θεμέλιο για κάτι άλλο μεγαλύτερο αργότερα. Η συνέχεια επί της οθόνης.

Το De re coquinaria (λατ. «Περί μαγειρικής») είναι το αρχαιότερο βιβλίο συνταγών μαγειρικής της ρωμαϊκής αρχαιότητας. Το κείμενο ανάγεται στον 3ο ή 4ο αιώνα.

Πατρότητα και ιστορικό του έργου

Το έργο αποδίδεται σε κάποιον Ρωμαίο που ονομαζόταν Καίλιος Απίκιος, ο οποίος έζησε τον 1ο αιώνα π.Χ.. Παρόλο που υπάρχουν αρκετοί γνωστοί καλοφαγάδες με το όνομα αυτό, οι σύγχρονοι ειδικοί συνηγορούν ότι υπερισχύει η εκδοχή ότι είναι μια συλλογή μαγειρικών συνταγών που συγκεντρώθηκε και εμπλουτίστηκε σταδιακά και επί μακρό χρονικό διάστημα.
Ο Brandt υποστήριζε ότι ο Μάρκος Γάβιος Απίκιος είχε συντάξει αρχικά δύο βιβλία: ένα με συνταγές διάφορων φαγητών και ένα άλλο με συνταγές για σάλτσες. Κάποιος άγνωστος βιβλιογράφος τα αντέγραψε μαζί με διάφορες άλλες συνταγές άγνωστης προέλευσης και τα ένωσε σε ένα βιβλίο. Η τελική εκδοτική επιμέλεια έγινε τον 3ο ή 4ο αιώνα.
Σήμερα σώζονται δύο αντίγραφα του 9ου αιώνα και βρίσκονται στη Βιβλιοθήκη της Ιατρικής Ακαδημίας της Νέας Υόρκης το ένα και στη Βιβλιοθήκη του Βατικανού το άλλο.

Περιεχόμενο

Οι συνταγές διαφέρουν από τις συνηθισμένες συνταγές της σύγχρονης εποχής. Είναι σύντομες πρακτικές οδηγίες χωρίς επεξηγήσεις, που προϋποθέτουν ότι ο μάγειρας που τις διαβάζει ήταν εξοικειωμένος με όλες τις βασικές τεχνικές της τότε μαγειρικής. Οι λίστες των υλικών είναι χωρίς ποσότητα. Συχνά παραλείπεται το ρήμα που εννοείται, όχι όμως εύκολα, αφού δεν ξέρουμε π.χ. αν τα υλικά προορίζονταν για βράσιμο ή ψήσιμο. Οι περισσότερες συνταγές είναι απλά φαγητά, ενώ περιέχει και μερικές ασυνήθιστες συνταγές, όπως θηλές από γουρούνα, ποντικάκια γεμιστά, και πολύ λίγες οδηγίες για την πλούσια διακόσμηση του τραπεζιού. Δεν περιέχει συνταγές για λαίμαργους ή για οργιαστικά συμπόσια.


Πηγή

Sunday, June 1, 2014

ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΑ: Μετά την λεηλασία … η τύχη των ηττημένων…

ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΑ: Μετά την λεηλασία … η τύχη των ηττημένων…: Μετά την λεηλασία … η τύχη των ηττημένων… O Μωάμεθ ο Πορθητής σε ψηφιδωτό, πολεμικό μουσείο Κωνσταντινούπολης Τετάρτη...

Saturday, January 18, 2014

ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΑ: Η στάση του Νίκα του Τηλ. Λουγγή

ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΙΣΤΟΡΙΚΑ: Η στάση του Νίκα του Τηλ. Λουγγή:                     O πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης ήταν τότε (532 μ.Χ.) αρκετά μεγάλος, ίσως περισσότερος από 300.000, αλλά οι αν...

Monday, December 16, 2013

Η ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΩ ΣΥΖΥΓΟΣ ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΑ ΤΟΥ ΣΟΦΟΥ

Η ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΩ ΣΥΖΥΓΟΣ ΤΟΥ ΛΕΟΝΤΑ ΤΟΥ ΣΟΦΟΥ
Ἐγγὺς Βασιλὶς Θεοφανὼ Κυρίου,
ταῖς ἀρεταῖς ἕστηκεν ἐστιλβωμένη.

Βιογραφία
Η Αγία Θεοφανώ ήταν μια ευσεβέστατη και ενάρετη βασίλισσα, που εξυμνήθηκε πολύ από τους χρονογράφους της εποχής εκείνης, για την ευαγγελική της ζωή, τις ελεημοσύνες της και την άκρα ευσέβειά της.
Ήταν κόρη του Κωνσταντίνου του Μαρτινακίου, του Ιλλουστρίου και της Άννας. Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και ανατράφηκε με επιμέλεια.
Σε κατάλληλη ηλικία, ο βασιλιάς Βασίλειος ο Μακεδόνας την έδωσε για σύζυγο στον γιό του Λέοντα τον Σοφό (886 - 912 μ.Χ.), με τον οποίο για 12 χρόνια ζούσε με αφοσίωση συζυγική και αναγνωρίστηκε αμέσως από τους συγχρόνους της σαν αγία και θαυματουργή για τα πολλά έργα αγάπης που έκανε.
Παρ' όλο τα μεγαλεία και τον πλούτο που την πλαισίωνε, διατήρησε τη ταπεινοφροσύνη και την μετριοφροσύνη που την χαρακτήριζε πριν. Προτιμούσε να είναι απλά ντυμένη και να βρίσκεται δίπλα στους ανθρώπους που την χρειαζόντουσαν. Γι' αυτό ντυνόταν απλά για να μην αναγνωρίζεται και με την συνοδεία δύο έμπιστων υπηρετριών της, γύρναγε στα σπίτια των φτωχών και κατατρεγμένων και πρόσφερε την βοήθειά της. Ήταν τόση η πίστη της, που αξιώθηκε να θαυματουργήσει. Όταν εγκατέλειπε η ιατρική επιστήμη κάποιον ασθενή διότι δεν μπορούσε να τον θεραπεύσει, του επανέφερε την υγεία του η Αγία με την δύναμη της ψυχής της. Παρ' όλο τις πίκρες που δέχθηκε στη ζωή της η Αγία Θεοφανώ υμνούσε τον Κύριο με μία άσβεστη φλόγα.
Όταν πέθανε, ο σύζυγός της, έκτισε ωραιότατο ναό, κοντά στον ναό των Αγίων Αποστόλων, όπου εναποτέθηκε το τίμιο λείψανό της. Αυτό μετακόμισε ο Πατριάρχης Γεννάδιος ο Σχολάριος, στο ναό των Αγίων Αποστόλων και από 'κεί αργότερα μεταφέρθηκε στο Πατριαρχείο, όπου μέχρι σήμερα σώζεται.




Thursday, September 5, 2013

Η διατροφή κατα τους βυζαντινούς χρόνους

[Το παρόν αποτελεί αναδημοσίευση]

24grammata.com Culture e-Magazine – Free eBooks – WebTV » Η διατροφή κατα τους βυζαντινούς χρόνους

Διατροφή
Η ποικιλία αλλά και η ποιότητα της διατροφής στο Βυζάντιο εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από τη γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή κάθε περιοχής, αλλά και από την οικονομική κατάσταση κάθε οικογένειας. Οι περισσότεροι Βυζαντινοί φαίνεται ότι έτρωγαν δύο φορές την ημέρα, το μεσημέρι και το βράδυ, χωρίς να απουσιάζουν οι αναφορές σε συμπληρωματικά γεύματα το πρωί και το απόγευμα.
Βασικά στοιχεία της καθημερινής διατροφής των Βυζαντινών ήταν το λάδι, οι ελιές και το ψωμί, που παρασκευάζονταν στο σπίτι αλλά και μαζικά και διακρίνονταν από μεγάλη ποικιλία στην ποιότητά τους. Ιδιαίτερα διαδεδομένη ήταν η καλλιέργεια του αμπελιού, γι’ αυτό ίσως το κρασί σπάνια έλειπε από το τραπέζι των Βυζαντινών. Ανάλογα με τη γεύση του το κρασί διακρινόταν σε παχύ, λεπτό, στυφό ή γλυκίζον.
Το κρέας δεν καταναλωνόταν με μεγάλη συχνότητα· ιδιαίτερα για τα κατώτερα στρώματα θα αποτελούσε πολυτέλεια. Χαρακτηριστικό είναι ότι τα οικόσιτα ζώα εκτρέφονταν κυρίως για τα γαλακτοκομικά προϊόντα και τα αυγά τους και όχι τόσο για το κρέας τους. Αντίθετα, η κατανάλωση ψαριού ήταν διαδεδομένη σε όλα τα στρώματα του πληθυσμού και κυρίως στους κληρικούς και τα μοναστήρια. Τα μεγάλα και ακριβά ψάρια τα απολάμβαναν μόνο οι πλούσιοι, τα θαλασσινά όμως, όπως τσίροι, σαρδέλες, χταπόδια, καλαμάρια, σουπιές, και τα παστά ψάρια ήταν προσιτά σε όλους.
Τα τυριά αποτελούσαν ένα ακόμα βασικό είδος διατροφής για τους Βυζαντινούς και παρουσίαζαν επίσης μεγάλη ποικιλία. Εκλεκτά τυριά θεωρούνταν το βλάχικο και το κρητικό και κακής ποιότητας το ασβεστότυρο. Τα λαχανικά και τα όσπρια υπήρξαν από τα σημαντικότερα συμπληρώματα των γευμάτων, αποτελώντας ταυτόχρονα κανονικά γεύματα για τους φτωχούς. Τα λαχανικά, που καλλιεργούνταν σε πολλά νοικοκυριά, καταναλώνονταν ωμά ή τουρσί. Μεγάλη κατανάλωση είχαν τα μαρούλια, τα λάχανα, το σπανάκι και τα κρεμμύδια, ενώ από όσπρια προτιμούσαν τα φασόλια, τις φακές, τα ρεβίθια και τα κουκιά.
Όσον αφορά τα επιδόρπια φτιάχνονταν με κύριο συστατικό το μέλι και τους ξηρούς καρπούς, ενώ τον ίδιο ρόλο στο βυζαντινό τραπέζι είχαν τα φρούτα και ιδιαίτερα τα μήλα, τα αχλάδια, τα σύκα, τα μούσμουλα, τα κυδώνια, τα πεπόνια και τα σταφύλια.
Αν και οι Βυζαντινοί έτρωγαν απλά, η χρήση καρυκευμάτων (αλάτι, πιπέρι, κανέλα, γαρίφαλο, ξίδι, σκόρδο) και αρωματικών (άνηθος, μάραθος, δεντρολίβανο, ρίγανη, κάπαρη) έδιναν γεύση στα φαγητά τους. Η πιο διαδεδομένη πάντως σάλτσα τους, ο γάρος, που παρασκευαζόταν από ψάρια και εντόσθια ψαριών, αλάτι και παλιό κρασί,  φαίνεται ότι αποτελούσε το κύριο μέσο για να νοστιμίσουν όλων των ειδών τα φαγητά.
Βιβλιογραφία (7)
1. Καλαμαρά Π., Διατροφικές συνήθειες και γευστικές προτιμήσεις στο Βυζάντιο, 2008
2. Κουκουλές, Φ., Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, Παπαζήση, Αθήνα, 1952
3. Μότσιας Χ, Τι έτρωγαν οι Βυζαντινοί, Αθήνα, 1998
4. ‘Βυζαντινών διατροφή και μαγειρείαι’, Πρακτικά ημερίδας «Περί της διατροφής στο Βυζάντιο, Αθήνα, 2005
5. Καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο, Αθήνα, 2002
6. Σταμπόγλη Ε., Πρόσκληση σε γεύμα, Αθήνα, 1997
7. ‘Τα εν οίκω…εν δήμω’, Ψηφίδες του Βυζαντίου